ayla_derammelaere's reviews
162 reviews

Ik heb een grote interesse in geneeskunde en wilde dan ook graag meer te weten komen over Asclepius en hoe hij de geneeskunde mee vorm gaf. Het boek viel in dat opzicht tegen : er wordt in het boek veel verwezen naar andere auteurs die over thema's geschreven hebben zonder dat er hier iets over geschreven wordt, er wordt nauwelijks uitleg gegeven over hoe geneeskunde zich in de oudheid ontwikkelde noch hoe Asclepius hierin anders was..
Daarnaast vond ik het ook vervelend dat de verwijzingen middenin de zinnen staan geschreven ipv onderaan de pagina of achteraan het boek, het zorgt ervoor dat het leestempo continue onderbroken wordt.

Al bij al vond ik het boek niet interessant om te lezen noch uitnodigend geschreven.

Hieronder heb ik een aantal quote's uit het boek overgenomen, gevolgd door m'n eigen bedenkingen :

"In de Romeinse keizertijd wordt men zich steeds bewuster van problemen rond gezondheid en ziekte en ontstaat er een bonte verzameling van gezondheidsdiensten. Magiërs en wonderbaarlijke genezers handelen vanuit magisch-demonische opvattingen, genezingscultussen bieden rituelen op basis van theürgische ideeën over genezing, vroedvrouwen en handelaren in medicijnen zijn werkzaam in het niet-medische circuit maar doen bijna hetzelfde als de mannelijke en vrouwelijke artsen die de geneeskunde beoefenen." - Florian Steger
-> verrassend om te lezen dat al deze verscheidene vormen van 'geneeskunde' naast elkaar kon en mocht bestaan ; verrassend ook dat het toen geen probleem was om een vrouwelijke arts te zijn terwijl dit eeuwen later ondenkbaar is geworden..  dit doet me heel erg denken aan hoe geneeskunde in de huidige Westerse samenleving is opgebouwd : ook wij hebben heel veel verschillende opties als het gaat om kiezen voor een behandeling

"Na een introductie over de mythe van Asclepius en z'n voorstelling beschrijft Krug de genezingscultus op elke cultplaats - tot in Brittannië en Hispania. Ze concludeert dat Asclepius de zorg om de gezondheid en de steun voor alle zieken op zich nam. Op die manier wordt Asclepius volgens haar, vooral een toevluchtsoord voor afgewezen en uitbehandelde, uitzichtloze patiënten, die niet meer verzorgd worden in de traditie van Hippocrates. Ook tegen het gezond verstand in kon Asclepius helpen : hij genas de irrationele kant van het lijden." - Florian Steger
-> 'een gezonde geest in een gezond lichaam' ?

"Ik betoog dat de Asclepiusgeneeskunde in de Romeinse keizertijd een grote bijdrage leverde aan de gezondheidszorg dankzij een complex aanbod aan therapieën. In de heiligdommen van Asclepius beoefende men een geneeskunde waarbij rituele handelingen uit de genezingscultus en medische therapieën samengingen. Door die productieve verstrengeling van cultus en geneeskunde verdient de Asclepius geneeskunde een eigen plek binnen de gezondheidszorg in de keizertijd." - Florian Steger

"Apollo, z'n zoon Asclepius en diens zonen worden door hun benamingen en afbeeldingen in verband gebracht met de Babylonische genezingsgodin Gula van Isin. Het kan bijna niet anders dan dat de culturele wortels van Asclepius, en uiteraard die van Apollo, in het oude Babylon liggen. Net als bij de Mesopotamische geneeskunde vormt Asclepius ook de brug tussen de Egyptische en Hellinistische geneeskunst. Hij wordt in verband gebracht met de genezingscultus van Imhotep (3e millennium voor Chr.)... De manier waarop Asclepius en Imhotep zieken behandelen, lijkt op elkaar. Beide gingen uit van incubatie (tempelslaap) en dromen, en gebruikten die om diagnoses te stellen, advies te geven, recepten uit te schrijven en therapie." - Florian Steger
-> hoe meer kennis we verwerven over de oudheid, hoe duidelijker het wordt dat deze culturen innig contact met elkaar hadden en dat veel van wij kennen als 'typisch Romeins', niet eens afkomstig is uit het Romeinse rijk maar overgenomen van andere culturen en opgenomen in hun eigen Romeinse cultuur ; een mengelmoes aan invloeden met als enige doel om de meeste en meest correcte kennis te vergaren en toe te passen ?

"Door de culturele ontmoeting tussen Rome en Griekenland, ontstaan er verschillende medische tradities met elk hun eigen praktiserende artsen :
1. Dogmatici : zij gaan ervan uit dat ziektes zowel verborgen als zichtbare oorzaken hebben, waardoor het deels gissen is naar de behandeling
2. Empirici : zij zijn tegen de verborgen oorzaken ; wat niet door zintuigen waarneembaar is, kan volgens hen niet begrepen worden. Geneeskunde is alleen gestoeld op ervaring 
3. Methodici : deze groep is kenmerkend voor de keizertijd. Net als de empirici verwerpen zij de verborgen oorzaken. Ze volgen de opvattingen van Asklepiades van Bithynië en hebben een eigen geneeskundige theorie,  waarin fenomeen, gemeenschappelijkheid en indicatie een belangrijke rol spelen
4. Pneumatici : zij zijn de aanhangers van de idee dat via de polsslag het pneuma waarneembaar is, dat wil zeggen, de lucht, de adem of zelfs de ziel van niet alleen het menselijk lichaam, maar de hele wereld
5. Anoniemen : hun opvattingen sluiten aan bij de humoraal-pathologische denkbeelden (die de oorzaak van een ziekte in een abnormale menging van lichaamssappen of humores zagen), aangevuld met een lokaliserend concept van ziekte"
- Florian Steger

"... daarbij streefden de dogmatici ernaar de kennis van de rationele geneeskunde te toetsen aan anatomische kennis, waarbij sectie van overledenen noodzakelijk is... deze ontwikkeling stagneert na Erasistratus maar Galenus begint er weer mee. Er is bewijs dat menselijke secties in het Byzantijnse Oosten continu plaatsvonden terwijl in het Westen pas vanaf de late 13e eeuw na Chr. mensen weer ontleed worden." - Florian Steger
-> het blijft me verbazen hoeveel impact religie heeft gehad op wetenschap (en nog steeds heeft) ; onvoorstelbaar hoeveel kennis we al zouden vergaard hebben, als religie wetenschap zou gesteund hebben ipv tegengewerkt of zelfs verboden (niet alleen op vlak van geneeskunden maar bv ook astronomie)

"Het aantal publieke artsen is beperkt, maar een onbeperkt aantal private artsen heeft een praktijk... Aanvankelijk zijn de private artsen Grieken, slaven en vrijgelatenen... Deze praktiserende artsen moeten aan de verwachtingen van het grote publiek voldoen, hun vertrouwen winnen en bij leken hun kennis bewijzen. De handelwijze van een arts wordt dus niet zozeer beoordeeld aan de hand van wetenschappelijke criteria, maar eerder door leken." - Florian Steger
-> ik vind het absurd om te moeten bedenken dat, op basis van hoeveel geld ze hadden, dokters wel of niet geloofd werden.. zonen die arts werden omdat hun vader arts was, zijn niet per definitie een goeie arts.. geleidelijkaan werd het statuut van een arts hoger en hoger, tot ze 'meneer de dokter' werden en hun woord (bijna) gelijk was aan het woord van god, al is er nu wel een afdaling zichtbaar : algemeen verspreide (on)kennis (vb via internet) zorgt ervoor dat mensen de arts ofwel niet meer geloven ofwel denken dat ze het beter weten en vervolgens in discussie gaan ; discussie (dialoog) op zich is natuurlijk niet slecht maar wel als iemands deskundigheid verwaarloosd wordt

"Asclepius is de zoon van Apollo en Coronis. Sinds z'n geboorte beschikt hij over bijzondere vaardigheden en scherpzinnigheid, vol overtuiging leert hij de kunst van het genezen om mensen te helpen. Hij ontdekt tal van middelen die hij kan inzetten  voor de gezondheid van mensen. Een van z'n gaven is dat hij zelfs de hopeloos zieken kan genezen. Door dergelijke prestaties oogst Asclepius overal bewondering : hij heeft sindsdien de reputatie doden tot leven te kunnen wekken. Maar Asclepius wordt niet overal met applaus ontvangen. Omdat het aantal doden door z'n toedoen aanzienlijk vermindert, doet Hades bij Zeus z'n beklag over Asclepius. Zeus veroordeelt Asclepius en bestraft hem in z'n woede met een bliksemschicht. Door z'n daden overtreedt Asclepius de regels en maakt hij mensenlevens langer dan de biologische norm. Deze gewaagde stap met Asclepius met de dood bekopen, waarna hij in z'n heiligdommen wel wonderen kan blijven verrichten." - Florian Steger
-> ik hou van de menselijkheid van de Griekse goden, hoe ook zij zich laten leiden door hun emoties en daardoor ook irrationele beslissingen nemen, zoals bv iemand straffen voor het verrichten van medische mirakels maar hem dit, na z'n dood, wel verder laten doen

"Sinds het verbond tussen de keizercultus en de Asclepiusdevotie vormt de genezer Asclepius een reëel gevaar voor het Christendom. Jezus Christus wordt als uitvoerder van wonderen en als miraculeuze genezer een rivaal van Asclepius. Opvallend is dat het mytisch leven van Asclepius veel gelijkenissen vertoont met het leven van Christus. Een essentiële overeenkomst is de geweldadige dood van beide mannen, wat de basis vormt voor het vertrouwen dat in hen gesteld wordt." - Florian Steger
-> aangezien Asclepius ouder is dan Jezus, lijkt het verhaal van Jezus dus op dat van Asclepius en hoe langer ik erover nadenk, hoe meer gelijkenissen : wonderen verrichten terwijl ze nog in leven waren, gestrafd worden omdat wonderen voorbehouden zijn aan god en wij niet van god weg mogen houden wat god toekomt, de 'oppergod' die de man dood, de man die na z'n dood verder mag gaan met het verrichten van wonderen,..  je zou je kunnen afvragen als veel verhalen over Jezus gebaseerd zijn op de verhalen van Asclepius om zo de 'heldenstatus' over te kunnen nemen