Scan barcode
A review by seppeds
Atheïstische spiritualiteit by Leo Apostel
5.0
"O Schoonheid van het onvoltooide" - J.H. Leopold
Dit vers stond bij het gedachtenisschrift van Leo Apostel (1925-1995). Het vat de zoektocht samen naar de betekenis bij Apostels nooit aflatende verwondering over de begrijpelijkheid van de dingen. Deze bundel bevat vier teksten; I."Een ander geloven. Een nieuw transcenderen. Over niet-theïstische spiritualiteit", II."Mysticisme, ritueel en atheïsme", III."Atheïstische spiritualiteit, een verkenning"
IV."Over spiritualiteit (voor niet-theïsten en theïsten)
Door de inhoud en interpretatie van religiositeit en mystiek werd dit werk eind jaren negentig kritisch geapprecieerd met heel wat reactie. Het is 25 jaren later naar mijn mening zeer leesbaar en inspirerend.
De vier teksten werden geschreven in de laatste 10 jaar van het leven van Apostel. Heel zijn leven werkte Apostel toe naar een systematische connectie tussen exacte wetenschappen en menswetenschappen, Als "rationalist met emotie" werkte hij toe naar een alomvattende "Wereldbeeldentheorie" waarbij wetenschappelijke theorieën samenrijgen met filosofische en spirituele inzichten. Geen fenomeen verdiende hierbij geen onderzoek. In die zin is hij altijd een ontoloog (metafysicus) gebleven, die theorieën verbond met de ervaring in het concrete alledaagse leven (als ethicus). Deze twee zijn onweerlegbaar in voortdurende wisselwerking.
Dit uit zich in een geheel van teksten met een encyclopedische verkenning van wat religiositeit en spiritualiteit kan betekenen (Tekst IV). Merk op, het is duidelijk een verkenning, gedachten die wezenlijk onaf zijn, in een oprechte zoektocht.
Spiritualiteit definieert Apostel als (a) "Het zich plaatsen in het grootste geheel waartoe men denkt te behoren" en (b) "een zich richten op de basisdoelen in dienst waarvan men het eigen leven stelt"(p.24). Dit als een leidraad voor de teksten van Apostel. Spiritualiteit is een fenomeen dat onderzoek noodzaakt en niet moet worden afgeschreven, zoals nieuwe orde atheïsten (New Atheïsm bv.) plegen te doen.
Resultaat is een doorgravende gevorderde studie over mogelijke wijzen om religie te begrijpen zonder theïsme, dat is, en persoonlijke transcendente God. Apostel maakt vooral in IV."Atheïstische spiritualiteit. Een verkenning" een overzicht van mogelijke individualistische posities die men kan aannemen tegenover atheïstische spiritualiteiten - dat zijn er heel wat - en verkent hij posities rond pantheïsme, personalistisch atheïsme en in het bijzonder mystieke tradities (Ibn Arabi, Meister Eckhart,Johannes van het Kruis) en zenboeddhisme.
Dit laatste was een praktijk van meditatie die Apostel beoefende en filosofische staving voor biedt. Met deze verkenning opent Apostel een wereld van diverse auteurs die afstand nemen van een theïstisch standpunt dat men al te vaak vereenzelvigt met religieuze tradities.
Het werk zet Apostel op de kaart voor mij. Vanuit een praktijk van vrij onderzoek gaat Apostel als een nomade - nooit stagnerend of stilstaand - doorheen filosofische en spirituele posities. Dit als een rationalist met emotie en gevoel voor schoonheid, nooit zelfingenomen maar kritisch en zoekend. Hij stelt bij de tekstuitgave dan ook in een dat zijn zoektocht een blijvend zoeken is dat zijn volligheid nooit heeft behaald. Er wordt geen "wijsheid" verkondigd. Ik denk hierbij aan een praktijk van Spinoza's bekende citaat. "Niet bespotten, niet betreuren, niet veroordelen, maar trachten te begrijpen." Desalniettemin is een grondpositie een pleidooi tegen het theïsme en een geïnstitutionalieerde religie.
Het antwoord van Apostel is een persoonlijke spiritualiteit - zei het atheïstisch - als een verbondenheid met de wereld en zichzelf, en de fluïde grenzen die men bij momenten hiertussen kan ervaren.
Dit vers stond bij het gedachtenisschrift van Leo Apostel (1925-1995). Het vat de zoektocht samen naar de betekenis bij Apostels nooit aflatende verwondering over de begrijpelijkheid van de dingen. Deze bundel bevat vier teksten; I."Een ander geloven. Een nieuw transcenderen. Over niet-theïstische spiritualiteit", II."Mysticisme, ritueel en atheïsme", III."Atheïstische spiritualiteit, een verkenning"
IV."Over spiritualiteit (voor niet-theïsten en theïsten)
Door de inhoud en interpretatie van religiositeit en mystiek werd dit werk eind jaren negentig kritisch geapprecieerd met heel wat reactie. Het is 25 jaren later naar mijn mening zeer leesbaar en inspirerend.
De vier teksten werden geschreven in de laatste 10 jaar van het leven van Apostel. Heel zijn leven werkte Apostel toe naar een systematische connectie tussen exacte wetenschappen en menswetenschappen, Als "rationalist met emotie" werkte hij toe naar een alomvattende "Wereldbeeldentheorie" waarbij wetenschappelijke theorieën samenrijgen met filosofische en spirituele inzichten. Geen fenomeen verdiende hierbij geen onderzoek. In die zin is hij altijd een ontoloog (metafysicus) gebleven, die theorieën verbond met de ervaring in het concrete alledaagse leven (als ethicus). Deze twee zijn onweerlegbaar in voortdurende wisselwerking.
Dit uit zich in een geheel van teksten met een encyclopedische verkenning van wat religiositeit en spiritualiteit kan betekenen (Tekst IV). Merk op, het is duidelijk een verkenning, gedachten die wezenlijk onaf zijn, in een oprechte zoektocht.
Spiritualiteit definieert Apostel als (a) "Het zich plaatsen in het grootste geheel waartoe men denkt te behoren" en (b) "een zich richten op de basisdoelen in dienst waarvan men het eigen leven stelt"(p.24). Dit als een leidraad voor de teksten van Apostel. Spiritualiteit is een fenomeen dat onderzoek noodzaakt en niet moet worden afgeschreven, zoals nieuwe orde atheïsten (New Atheïsm bv.) plegen te doen.
Resultaat is een doorgravende gevorderde studie over mogelijke wijzen om religie te begrijpen zonder theïsme, dat is, en persoonlijke transcendente God. Apostel maakt vooral in IV."Atheïstische spiritualiteit. Een verkenning" een overzicht van mogelijke individualistische posities die men kan aannemen tegenover atheïstische spiritualiteiten - dat zijn er heel wat - en verkent hij posities rond pantheïsme, personalistisch atheïsme en in het bijzonder mystieke tradities (Ibn Arabi, Meister Eckhart,Johannes van het Kruis) en zenboeddhisme.
Dit laatste was een praktijk van meditatie die Apostel beoefende en filosofische staving voor biedt. Met deze verkenning opent Apostel een wereld van diverse auteurs die afstand nemen van een theïstisch standpunt dat men al te vaak vereenzelvigt met religieuze tradities.
Het werk zet Apostel op de kaart voor mij. Vanuit een praktijk van vrij onderzoek gaat Apostel als een nomade - nooit stagnerend of stilstaand - doorheen filosofische en spirituele posities. Dit als een rationalist met emotie en gevoel voor schoonheid, nooit zelfingenomen maar kritisch en zoekend. Hij stelt bij de tekstuitgave dan ook in een dat zijn zoektocht een blijvend zoeken is dat zijn volligheid nooit heeft behaald. Er wordt geen "wijsheid" verkondigd. Ik denk hierbij aan een praktijk van Spinoza's bekende citaat. "Niet bespotten, niet betreuren, niet veroordelen, maar trachten te begrijpen." Desalniettemin is een grondpositie een pleidooi tegen het theïsme en een geïnstitutionalieerde religie.
Het antwoord van Apostel is een persoonlijke spiritualiteit - zei het atheïstisch - als een verbondenheid met de wereld en zichzelf, en de fluïde grenzen die men bij momenten hiertussen kan ervaren.