A review by leventmolla
Bütün Oyunları - 8 by Ahmet Cemal, Bertolt Brecht

2.0

Sekizinci ciltte beş oyuna yer verilmiş. Kafkas Tebeşir Dairesi, Brecht’in iyi bilinen oyunlarından biri. Bu ciltte 1949 ve 1954 yazımları ayrı ayrı çevrilmiş. “Tebeşir Dairesi” eski Çin edebiyatında işlenmiş bir konu ve temel olarak bir çocuk için hak iddia eden anne ve çocuüu büyüten kadın arasındaki çekişmeyi sonuca erdirmek için çocuğun tebeşirle çizilen bir daire içine konup her iki elinden tutulup çekilmesini işliyor. Çocuğu büyüten kadın çekiştirme sırasında çocuğa zarar gelmemesi için elini bırakır, bu durumda yargıç da çocuğu ona verir. Tevrat’ta da buna benzer bir öykü vardır. Hz. Süleyman çocuğu paylaşamayan kadınlara çocuğu kılıçla ikiye bölüp birer parçasını onlara vereceğini söyleyince anne çocuktan gönüllü olarak vazgeçer ve bu da Hz. Süleyman’ın çocuğu ona vermesi için yeterli bir kriter olur.

Brecht 1938’lerde üzerinde çalışmaya başladığı bu öyküyü Gürcistan’a taşımış, oyunun başına bir Ön Oyun eklemiş ve epik anlayışına uygun tablolar halinde işlemiştir.

1951’de İsveç’in Göteborg şehrinde oynanan oyun Almanya’da ilk kez 1954’te oynanır. Eleştirilere baktığımızda çok fazla beğenilmiş olduğunu görmüyoruz.

Sofokles’in Antigone’si, Brecht’in 1947’de çalışmalarına başladığı bir uyarlamadır. Brecht Antigone’deki tanrısal öğeleri çıkararak metni akılcılaştırmaya çalışır. Hölderlin’in yaptığı bir çeviriyi kullanan Brecht oyunu 1948’de İsviçre’nin Chur kentinde sahneye koyar. Brecht’in yorumu, oyunun tiranlığa karşı demokrasiyi savunması şeklinde özetlenebilir. Oyunun çok fazla ilgi gördüğü söylenemez, Brecht hayattayken yalnızca bir kez daha oynanabilmiştir.

Komün Günleri, Brecht’in 1937’de tanıştığı Norveçli yazar Nordahl Grieg’in Nederlaget (Yenilgi) adlı oyunundan uyarladığı bir oyundur. Ancak 1956’da sahneye konabilmiştir. Brecht bu oyunun yenilmiş bir ulusun yenilenmesi ve toplumsal restorasyonu sırasında bir öğreti oyunu işlevi görebileceğini öngörmüştür. Oyun Paris komününün bir kaç gününü, zafer ve yenilgilerini anlatan tablolardan oluşur. Brecht oyunun daha gerçeklere dayalı olması için çeşitli tarihsel kaynakları kullanmıştır.

Saray Danışmanı, Brecht’in Jacob Michael Reinhold Lenz’den uyarladığı bir oyundur. Bir öndeyiş ve bir sondeyis oyunu epikleştirmeye yetmemiştir kanımca. Brecht oyun üzerinde 1940’larda çalışmaya başlamış, 1950’de prömiyerini yapabilmiştir. Klasik Alman tiyatrosundan bir örnek olarak alınmış oyunda o dönemde toplumun çeşitli katmanlarında ve sınıflarındaki insanlar arasında oluşan önemli eşitsizlikler ve haksızlıklara dikkat çekilir. Biraz 19. yüzyıl İngiliz romanlarındaki sınıfsal çelişkileri andıran sorunlar ön plandadır.

Kunduz Kürkü ve Kızıl Horoz, Brecht’in Gerhart Hauptmann’ın iki oyununu birleştirerek uyarlaması sonucu ortaya çıkan bir metindir. 1951’de prömiyeri yapılan oyun çok az yankı bulmuştur.