A review by maivugon
Dora Bruder by Patrick Modiano

4.0

Update 2/2023: Nói linh ghê, cuối cùng cũng đc dịch ra tiếng Việt r. Mọi ng đọc thử nếu có cơ hội nha.

Trong Dora Bruder, Patrick Modiano lần lại dấu vết của cô bé Dora Bruder, người Do Thái, 15 tuổi, mất tích tháng 12/1941 - khi Pháp bị Đức Quốc xã chiếm. Cuốn sách này là nỗ lực của tác giả để tìm lại Dora Bruder, xây dựng lại câu chuyện của em cũng như của vô số người Do Thái ở Pháp trong Thế chiến thứ 2.

Mình khâm phục nỗ lực của Modiano: suốt 7-8 năm, tìm lại các tài liệu cũ, gửi thư đến nhiều nơi để tìm thông tin về Dora Bruder và gia đình, tìm lại hình ảnh và thông tin các căn nhà cũ mà gia đình này từng ở, và tưởng tượng lại những gì đã xảy ra với Dora.

Chúng ta biết rất ít về cô bé: cá tính nổi loạn, bỏ trốn vào tháng 12/1941, được cơ quan chức năng trả về cho gia đình đầu năm 1942, bỏ nhà ra đi lần 2, bị bắt vào tù với các thiếu nữ Do Thái khác, bị chuyển đến nhà tù khác nơi em gặp lại cha (cũng bị bắt), bị đưa đến trại tập trung Auschwitz, chết ở đó; nhưng điều đó không ngăn Modiano tái hiện lại, bằng những phỏng đoán dựa trên nhiều nguồn thông tin, trải nghiệm của Dora, những gì em hẳn đã cảm thấy, những con đường em hẳn đã đi qua,... và in hình bóng của cô bé Dora trên mọi nẻo đường của Paris.

Tàn nhẫn, đượm buồn, lạc lối, quyển sách không chỉ là một tiểu sử của Dora Bruder mà còn mang tính tự truyện và tái hiện lịch sử chung của người Do Thái ở Pháp nói riêng và của nước Pháp nói chung. "Dora Bruder" lên án quá khứ cộng tác (collaborationniste) của nước Pháp, tội ác của Đức Quốc xã với người Do Thái (và các nhóm thiểu số khác) và nỗ lực xóa bỏ những nạn nhân khỏi lịch sử. Với quyển sách này, Modiano kéo Dora ra khỏi sự quên lãng và bất tử hóa Dora - cô bé Do Thái mà người ta cố gắng xóa bỏ khỏi lịch sử cùng vô số số phận khác.

Chúng ta không biết (và sẽ không bao giờ biết) 99% còn lại của câu chuyện của Dora, những gì em đã trải qua trong những khoảng thời gian ở trường nội trú Saint-Coeur-de-Marie, lúc em bỏ trốn, lúc ở trong tù và ở trại tập trung... Nhưng, như tác giả viết, đó là bí mật của Dora - thứ duy nhất mà những kẻ muốn em chết, những nhà tù, trại tập trung, chủ nghĩa phát-xít, những kẻ bài Do Thái (antisémites), Lịch sử, Thời gian,... sẽ không bao giờ cướp đoạt được của em.

Một tác phẩm rất đáng đọc. Quyển sách mỏng dính này đã giải hòa cho mình và tác giả, một cây bút mà trước đây mình luôn cho rằng rất khó đọc và thiếu cảm xúc. Nếu bạn thích cuốn nào của Modiano, đừng ngại gợi ý cho mình phía dưới.